Nasza Historia
O początkach założenia pałacu dworskiego w Rudołtowicach możemy niestety bardzo mało powiedzieć, źródła milczą na ten temat. Wnioski możemy wyciągać jedynie na podstawie istniejących reliktów oraz planów zachowanych w zbiorach kartograficznych Archiwum Książęcego w Pszczynie. Niestety są one późne, pochodzą bowiem z lat 80-tych XIX w. oraz wieku XX. W skład zespołu pałacowo parkowego znajdującego się przy południowymkrańcu wsi, wchodzą:
- późnobarokowy pałac z II połowy XVIII w., częściowo przebudowany w II połowie XVIII w.
- oficyna z przełomu XVIII/XIX w.
- park krajobrazowy z II połowy XVIII w.
- pozostałości zabudowy folwarcznej, spichlerz, kuźnia.
Istniejący pałac powstał, jak się przypuszcza, w drugiej połowie XVII w. być może w miejscu starszego obiektu zniszczonego w czasie wojny 30-letniej, która pociągnęła za sobą znaczne zniszczenia w Pszczynie i okolicach. Inne źródła podają datę: rok 1752, kiedy to hr. Józef Zborowski na terenie wioski zbudował pałac. Jest to murowany, piętrowy obiekt, częściowo podpiwniczony. Układ wnętrza trzytraktowy, symetryczny.
Parter sklepiony, na piętrze sufity. Na zewnątrz, w przyczółku frontowym, kartusze z herbami Jastrzębiec (po lewej stronie herb Zborowskich z XIV w., złota podkowa zwrócona barkiem w dół, a między jej ramionami krzyż) i z prawej herb Ostoja (dwa złote półksiężyce, odwrócone od siebie i miecz srebrny ostrzem w dół, w polu czerwony; spotykany od XIV w. głównie w Małopolsce). Dach mansardowy, kryty miedzią.
Po 1752 roku mieszkańcami pałacu byli kolejni właściciele tutejszych dóbr rycerskich, a na początku XX w. Zarządcy księcia pszczyńskiego. Po akcji parcelacyjnej „Ślązak” obiekt znalazł się w rękach państwa. Początkowo zamierzano przeznaczyć go na cele szpitalne, ale w końcu urządzono w nim hotel dla „Junaków”, którzy pracowali przy regulacji koryta Wisły.
W czasie okupacji hitlerowskiej mieścił się tutaj ośrodek służby pracy dla Związku Niemieckich Dziewcząt.Po drugiej wojnie światowej pałac kolejno zajmowały: Uniwersytet Ludowy, prewentorium dla dzieci energetyków, Dom Wczasów Dziecięcych. Obecnie mieści się w nim nasza Placówka.
Późnobarokową, obecną formę nadano rezydencji w trakcie przebudowy w II- giej połowie XVIII. Z tego też czasu prawdopodobnie pochodzi park krajobrazowy, który został zakomponowany w oparciu o istniejący las grabowo- dębowo- lipowy.
Najstarszy z zachowanych planów pochodzi z 1867r. i umożliwia jedynie prawdopodobną lokalizację parku wśród dóbr rudołtowskich. Związany z częściową zmianą stosunków własnościowych w 1929r. zespół dokumentów przynosi informacje o całości terenów posiadanych przez Jana Henryka XV Księcia Pszczyny w Rudołtowicach, nie zawierają jednak szczegółów dotyczących granic i kompozycji parku w tym okresie.
Znacznie więcej informacji wnoszą plany budowlane z lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Plan pochodzący z 1883 r. obejmuje folwark wraz z fragmentem parku otaczającym pałac. Obszar zespołu od południa, wschodu i zachodu ograniczały polne drogi /Felberg/ . Założenie było ogrodzone. Część gospodarcza oddzielona była od rezydencjonalnej główną wewnętrzną drogą komunikacyjną i ogrodzeniem. Omawiamy plan o układzie kompozycyjnym parku przynosi niewiele informacji. Dowiadujemy się jedynie, że od bramy prowadzącej na folwark przez podjazd przed frontową elewację pałacu w głąb parku prowadzi aleja przebiegająca wzdłuż linii północ-południe z niewielkim odchyleniem na zachód. Ogród warzywny znajduje się w obrębie folwarku, przy południowej granicy zespołu.
Kolejny z planów pochodzi z okresu I wojny światowej i jest praktycznie aktualizacją wyżej omówionego planu z 1883r. W związku z powstaniem drogi określonej jako „Neue Porfhausse” zostaje osuszony i zasypany staw znajdujący się na wschód od założenia. Likwidacja stawu pociąga w konsekwencji zmianę poziomu wód gruntowych co zapewne staje się przyczyną budowy nowego zbiornika, dotychczasowy zostaje rozebrany do poziomu gruntu i przykryty płytą. Jak się wydaje wówczas powstała także droga łącząca przez park pałac z przebiegającą na wschód od niego nową szosą. Plany ogólne powiatu pszczyńskiego i śląska z drugiej połowy XIX w. oraz pierwszej połowy XX pozwalają prześledzić rozwój dominium Rudołtowickiego wraz z założeniem pałacowo – parkowym.
Najstarszy z planów , ilustruje stan w okresie lat 1863-67. Wówczas granica parku nie była jednoznacznie zakreślona i raczej jest to fragment terenu zalesionego pozostawiony w sąsiedztwie pałacu. Z tego okresu brak też jakichkolwiek wzmianek o komponowanych założeniach zieleni, poza parkiem pałacowym w Pszczynie, na obszarze dóbr pszczyńskich.
Mapa sztabowa pochodząca z przełomu lat 1889/90 obrazuje przebieg alei parkowych, które tworzą kształt litery „V” opartej wierzchołkiem o elewacje frontową pałacu a ramionami zwróconą północnym narożom założenia. Istnieją przesłanki aby przypuszczać , że zakomponowanie przestrzenne parku mogło mieć miejsce w latach 1883 – 86 kiedy to w dominium przeprowadzono szereg prac inwestycyjnych.
Mapa w skali 1:10 000 pochodząca z 1929r. potwierdza ten układ głównych ciągów alej, przy czym uzupełnia je informacją o sieci podporządkowanych im ścieżek. Natomiast pochodząca z 1938 r. mapa posiadłości Księcia Pszczyńskiego na Górnym Śląsku potwierdza znany nam już ze starszych planów stan i układ kompozycji, a ponadto informuje o powstaniu drogi łączącej pałac z nową szosą, niestety jej przebieg jest trudny do uchwycenia ze względu na małą czytelność mapy .